Magazyn zdrowia psychicznego
Nr: 4
Data wydania: 2024, Czerwiec
Stron: 56
Drodzy Czytelnicy!
Siedem lat temu, 8 maja 2017 roku, w trakcie Pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego zawołaliśmy: Reforma musi się dokonać! To był początek długo oczekiwanych zmian w polskim systemie ochrony zdrowia psychicznego. W kolejnych latach wydarzyło się wiele dobrego, zaczęto nawet ogłaszać sukces reformy, niestety zapominając o realizacji szeregu zobowiązań zapisanych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022.
Zdrowie psychiczne jest podstawowym prawem człowieka. Kongres Zdrowia Psychicznego zbiera się po raz czwarty, aby przypomnieć władzom publicznym o obowiązku podjęcia realnych działań w celu zapewnienia ochrony zdrowia psychicznego w naszym kraju na możliwie najwyższym poziomie.
Czekamy na czyny, nie słowa!
Pilne sprawy, których realizacja powinna nastąpić jeszcze w tym roku, są wymienione w Proklamacji IV Kongresu Zdrowia Psychicznego, którą znajdziecie na IV okładce naszego czasopisma.
Czasopismo „Piękny umysł” po raz czwarty towarzyszy Kongresowi Zdrowia Psychicznego. Mamy nadzieję, że uda się zrealizować ambitny plan zbudowania w Polsce sprawnie działającego publicznego systemu zapobiegania kryzysom psychicznym. Systemu dającego jak największą szansę na efektywne wsparcie osób, które z kryzysem psychicznym się mierzą. Z tekstów tego numeru możecie się dowiedzieć, jak można to robić, opowiadamy o tym co się udało, dajemy przykłady dobrych praktyk.
Kryzys psychiczny dotyka nie tylko osoby, która staje przed wyzwaniem zmierzenia się z nim. Dotyka jej bliskich, dotyka jej otoczenia. Wyzwaniem jest budowanie sieci wsparcia, która zapewni pomoc dostosowaną do potrzeb. Wyzwaniem jest opanowanie objawów kryzysu, ale też stworzenie warunków do rehabilitacji po nim i aranżowania środowiska, w którym osoba z doświadczeniem kryzysu ma jak największą szansę powrotu do swoich ról społecznych, nauki, pracy, do samostanowienia o sobie. Wyzwaniem jest zmiana kulturowego obrazu człowieka, który doświadcza kryzysu zdrowia psychicznego. Wyzwaniem jest zbudowanie systemu, zapewniającego równą, powszechną dostępność. Wyzwaniem jest ustanowienie współpracy międzysektorowej, w tym współpracy i koordynacji działań realizowanych przez różne ministerstwa: zdrowia, edukacji, pracy i polityki socjalnej oraz wymiaru sprawiedliwości.
Wierzymy, że zdrowie psychiczne jest wartością, na rzecz której możemy wspólnie działać w ramach społeczeństwa obywatelskiego. Takie przesłanie niesie hasło tegorocznego Kongresu: Razem ku zdrowiu psychicznemu – wspólny cel, wspólne dobro!
Czwarty numer „Pięknego Umysłu”, podobnie jak organizacja i realizacja Kongresu, jest ilustracją takiego wspólnego działania, spontanicznego zaangażowania wielu osób, których nazwiska znajdziecie na kolejnych stronach gazety, ale też tych, które włożyły swój wkład i chcą pozostać anonimowe. Składam wszystkim ogromne podziękowania!
Jestem przekonany, że wiele zmian w naszym systemie ochrony zdrowia psychicznego dokonuje się właśnie dzięki narastającej fali aktywności w lokalnych środowiskach. Stoi za nimi rosnąca wspólnota cichych bohaterów reformy. Nie zmarnujmy
Zapraszamy do lektury „Pięknego umysłu”.
Tomasz Szafrański – Redaktor Naczelny
Spis treści:
2 Telefony wsparcia
3 Słowo wstępne – Tomasz Szafrański
5 Pomaganie pomaga – rozmowa z Joanną Krzyżanowską-Zbucką
9 Jak najbliżej pacjentów – z Markiem Balickim rozmawia Aleksandra Pezda
13 Rola integracji zawodowej w procesie zdrowienia. Kilka refleksji na marginesie IV Kongresu Zdrowia Psychicznego – rozmowa z Andrzejem Cechnickim
16 Stowarzyszenie „Otwórzcie Drzwi” – Przeciwko stygmatyzacji i wykluczeniu osób chorujących psychicznie – Barbara Banaś
19 Czym jest psychiatria środowiskowa – z prof. Jackiem Wciórką rozmawia Tomasz Szafrański
21 Wspieramy się nawzajem – rozmowa z Izabelą Ciuńczyk
25 Otwarty Dialog jako praca w sieciach społecznych – Cezary Żechowski
28 Program IV Kongresu Zdrowia Psychicznego
30 Czy młodym poprzewracało się w głowach? O ich potrzebach, wyzwaniach i mocnych stronach – Angelika Friedrich, Weronika Snoch
32 Kryzys i kilka pytań – Barbara Remberk
33 Nigdy nie marnuj dobrego kryzysu: Jak kryzys zdrowia psychicznego może otworzyć drzwi do wyzdrowienia? – Rene Keet
36 Warto z nimi rozmawiać – Katarzyna Szczerbowska
39 Akademia Liderów Cogito wspólnie zmienia polską psychiatrię – Anna Liberadzka
42 Certyfikat Eksperta Cogito
43 Krakowskie kursy asystenta zdrowienia – Anna Liberadzka, Krystiana Roloff
45 W szkolnych ławach na równych prawach, czyli Mazowiecka Szkoła Zdrowienia RECOVERY – rozmowa z Katarzyną Parzuchowską-Tercz
46 Czując. Rozmowy o emocjach. – książka Agnieszki Jucewicz
51 Prelegenci IV Kongresu Zdrowia Psychicznego
55 „Zagrzebani w skarbach” – zapowiedź wydawnicza
56 Proklamacja IV Kongresu Zdrowia Psychicznego
Zdjęcie na okładce: Anna Maria Krasnodębska podczas Marszu Żółtej Wstążki 2023 r.
Foto: Jakub Tercz. Foto edycja Mieszko Majewski.
WCZEŚNIEJSZE WYDANIA:
Nr: 3
Data wydania: 2021, Czerwiec
Stron: 60
Drodzy Czytelnicy!
Mówimy do siebie nie tylko słowami, ale też spojrzeniem, gestem, uśmiechem. Rozmowa jest podstawą budowanie więzi. Słuchanie siebie nawzajem z szacunkiem i empatią pomaga się poznać, zrozumieć, skutecznie działać.
Leczenie środowiskowe pozwala na to, żeby otoczyć osobę doświadczającą kryzysu psychicznego konstelacją ludzi mogących pomóc na wiele sposobów. Rozmawiać z nią o poradzeniu sobie z objawami kryzysu, farmakoterapii, o tym, co wspiera w zdrowieniu, sposobach na spędzanie wolnego czasu, planach na przyszłość, mocnych stronach, zdobywaniu pracy, radzeniu sobie z emocjami, samodzielności, samostanowieniu, potrzebach socjalnych czy prawnych. Leczenie środowiskowe obejmuje pomocą osobę doświadczającą załamania zdrowia psychicznego, ale też jej otoczenie, między innymi dzięki grupom wsparcia dla bliskich i Zespołowi Leczenia Środowiskowego, którego pracownicy odwiedzają podopiecznych w domu. W zespołach terapeutycznych rozmawia się o tym, jak najskuteczniej pomagać każdemu, kto korzysta ze wsparcia. Wdrożenie takiego środowiskowego modelu leczenia w całej Polsce jest celem realizowanej reformy opieki psychiatrycznej.
„Piękny umysł” towarzyszy kolejnym Kongresom Zdrowia Psychicznego: 8 maja 2017 roku wołaliśmy wspólnie, że „reforma musi się dokonać!”, w trakcie II Kongresu 3 czerwca 2019 roku cieszyliśmy się z uruchomienia programu pilotażowego, jednocześnie dyskutując nad tym, czemu bywa tak trudno, choć wszyscy deklarują, że chcą zmian. II Deklaracją Warszawską w Marszu o Godność zanieśliśmy do Ministerstwa Zdrowia. Na III Kongresie spotykamy się mimo trwającej pandemii, bo wciąż musimy potwierdzać, rozwijać i wzmacniać dzieło poświęcone zdrowiu psychicznemu Polek i Polaków.
Bardzo chcielibyśmy, żeby teksty w „Pięknym umyśle” stały się inspiracją do rozmów, do wyboru tematów i do tego, jak pomagać. Inspiracją do dawania pomocy i do szukania jej w potrzebie. W wielu miejscach pojawia się wątek serca, uczuć, miłości, empatii. Joanna Krzyżanowska-Zbucka powtarza za Freudem, że zdrowie psychiczne to „kochać i pracować”. Daniel Fisher mówi, że zdrowienie zaczyna się wtedy, gdy osoba w kryzysie otwiera swoje serce. Bogdan Frymorgen opowiada o miłości, którą dostał od ojca zmagającego się z chorobą afektywną dwubiegunową. Wiele osób podejmuje temat tworzenia wspólnoty. Ma nią być szkoła przyjazna dla uczniów według Marty Puciłowskiej z Fundacji Szkoła z klasą i sieć wsparcia budowana przez Centrum Zdrowia Psychicznego, pomoc społeczną i władze lokalne, o czym opowiadają Katarzyna Stankiewicz, kierownik Wolskiego CZP i Krzysztof Strzałkowski, burmistrz Woli. W tekstach wraca też temat terapeutycznych więzi. Dla Cleo Ćwiek jest nią relacja z psychoterapeutką. W tekście „Na własnym przykładzie” asystenci zdrowienia opowiadają, jak budują oparty na zaufaniu kontakt z osobą, którą wspierają. Sami przeszli przez kryzys, więc mogą się podzielić swoim doświadczeniem.
Pojawiają się też tematy trudne. Małgorzata Janas-Kozik mówi, że wśród młodzieży narasta ilość zaburzeń afektywnych, rośnie liczba samookaleczeń. Stereotypy, stygmatyzacja, niewiedza, uprzedzenia – z tym mamy do czynienia, a ich efektem jest wykluczenie – przypomina Marek Balicki, który mówi o problemie z zagwarantowaniem somatycznej opieki zdrowotnej osobie chorującej psychicznie. Mówi też o tym, że czekamy na działania polityków, które pozwalają objąć wszystkich mieszkańców Polski w potrzebie wsparciem centrów zdrowia psychicznego. Ale ma też dobre informacje: trwają prace nad wprowadzeniem poprawnych rozwiązań, które umożliwią ich lepsze funkcjonowanie.
Na III już Kongresie Zdrowia Psychicznego spotykają się osoby chorujące, ich lekarze, wszystkie środowiska zaangażowane w leczenie, w tym przedstawiciele fundacji pomocowych, władz lokalnych, opieki społecznej, by rozmawiać o tym, co już udało się w psychiatrii zmienić i jakie wyzwania są jeszcze przed nami, żeby pomoc była przyjazna, jak najlepiej dostosowana do potrzeb, dostępna dla wszystkich mieszkańców Polski. Celem Kongresu jest mocne wsparcie wprowadzanych zmian, dążenie do upowszechnienia ich w całej Polsce, zagwarantowanie standardu leczenia, którego możemy oczekiwać w XXI wieku, obchodząc 100 lat istnienia Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Rozmawiajmy o tym, co zrobić, by hasło #ZdrowiePsychiczneMaZnaczenie stawało się faktem.
Zapraszamy do lektury „Pięknego umysłu”.
Katarzyna Kisielińska – Rzecznik prasowy Kongresu Tomasz Szafrański – Redaktor Naczelny
Spis treści:
2 Program III Kongresu Zdrowia Psychicznego
3 Słowo wstępne – Tomasz Szafrański, Katarzyna Szczerbowska
7 Tezy do dyskusji nad III Deklaracją Warszawską – Jacek Wiórka
8 Za mocni, by przegrać, wciąż za słabi, by wygrać. Marek Balicki o psychiatrii środowiskowej na tle szerszego kontekstu – Pola Dychalska
11 Złoty środek – z Małgorzatą Janas-Kozik rozmawia Elżbieta Filipow
14 Szkoła powinna być wspólnotą – Marta Puciłowska
16 Na własnym przykładzie – Magdalena Michałowska
18 Praca nad sobą – z Cleo Ćwiek rozmawia Katarzyna Parzuchowska
21 Rzecznik bliski ludzkich spraw – Grzegorz Saj
24 Ojciec był magikiem – Bogdan Frymorgen
28 Mural, który łączy – fotorelacja
30 Organizator, Współorganizatorzy, Patroni medialni, Partnerzy
31 Patronat Honorowy, Ambasadorzy Kongresu, Komitet Honorowy
32 WHO IS WHO – lista Prelegentów
33 Zdrowie to kochać i pracować – Joanna Krzyżanowska-Zbucka
37 Działania władz lokalnych – Elżbieta Filipow
40 Jak pandemia zmieniła potrzeby pacjentów? – Izabela Ciuńczyk
42 EX CORDIS – Artur Kochański
45 Pomoc w domu – Beata Walter i Mariusz Panek
47 Dobra Wola – z Krzysztofem Strzałkowskim i Katarzyną Stankiewicz rozmawia Katarzyna Szczerbowska
50 Dla drugiego człowieka – Piotr Harhaj
54 Prawne wsparcie – Katarzyna Julia Kowalska
56 Od serca do serca – z Danielem B. Fisherem rozmawia Katarzyna Szczerbowska
Nr: 2
Data wydania: 2019, Czerwiec
Stron: 56
Drodzy Czytelnicy!
Za każdym zdrowieniem osoby doświadczającej kryzysu psychicznego stoją wspierający ją ludzie – rodzina, znajomi i pomagający specjaliści. Budowaniu grup wsparcia sprzyja leczenie środowiskowe. To jemu poświęcony jest PIĘKNY UMYSŁ, który trzymacie w rękach, a który ukazuje się z okazji Drugiego Kongresu Zdrowia Psychicznego odbywającego się 3 czerwca w Warszawie.
Ogólnopolski Kongres Zdrowia Psychicznego to spotkanie osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego, ich bliskich i specjalistów – psychiatrów, psychologów, psychoterapeutów, ludzi działających w stowarzyszeniach i fundacjach, które wspierają osoby z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Celem Kongresu jest poprawa systemu ochrony zdrowia psychicznego w naszym kraju.
Opieka środowiskowa, opieka „blisko domu”, dostosowana do potrzeb pacjenta, z włączeniem w terapię bliskich mu osób, to opieka, którą mają dawać Centra Zdrowia Psychicznego. Dlatego właśnie to one są głównym tematem Drugiego Kongresu Zdrowia Psychicznego. Jest ich teraz w Polsce 27. O tym, jak działają, opowiada dr Marek Balicki, kierownik Biura Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Biuro czuwa nad działaniem centrów i wspieraniem prowadzących je osób.
W Centrach Zdrowia Psychicznego mogą być zatrudniani asystenci zdrowienia, czyli osoby, które doświadczyły kryzysu, wyszły z niego i po odpowiednim przeszkoleniu i stażu w szpitalach mogą zajmować się wspieraniem osób, które w kryzysie trwają i ich bliskich. Dzięki wspólnemu doświadczeniu, jakim jest kryzys psychiczny, mogą łatwiej dotrzeć do człowieka doświadczającego psychozy, manii czy depresji. Dać mu nadzieję na to, że też pokona kryzys. Mogą motywować do zdrowienia tych pacjentów, którym brakuje wsparcia w rodzinie. O ich roli opowiada asystentka zdrowienia Anna Olearczuk.
Jesteśmy dumni, że możemy zaprezentować Państwu w tym numerze PIĘKNEGO UMYSŁU świadectwa zdrowienia. Ich autorki i autorzy mówią o tym, jak ważne było to, że ktoś w nich uwierzył. Powiedział – jestem z tobą, wszystko będzie dobrze, cierpliwie czekał aż kryzys minie. Motywacją do zdrowienia bywają ludzie ważni dla osoby doświadczającej kryzysu, które przy niej trwają. O tym, jak w pomoc można włączać bliskich opowiada Regina Bisikiewicz, prezes fundacji Polski Instytut Otwartego Dialogu. „Podczas spotkań buduje się bezpieczną przestrzeń do mówienia o potrzebach, nadziejach, obawach i problemach osoby w kryzysie, ale też o trudnych, traumatycznych doświadczeniach jej i jej bliskich”.
Większość tekstów tego numeru PIĘKNEGO UMYSŁU została przygotowana przez ekspertów, osoby, które mają najlepszą wiedzę o tym, o czym piszą – osoby z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Bardzo dziękujemy! Dziękujemy również za wsparcie w sfinansowaniu tego wydawnictwa, którego udzieliła Fundacja EfKropka, firma Polpharma (szczególne podziękowania dla pań Magdaleny Zdunek i Darii Krzemionki) oraz firma Aurovitas (podziękowanie dla pani Agnieszki Kędzierskiej). Wszystkich, którzy chcą się z nami podzielić refleksjami z Kongresu zapraszamy do nadsyłania ich na adres email: pieknyumysl@zdrowiepsychiczne.com.
Katarzyna Kisielińska – Rzecznik prasowy Kongresu Tomasz Szafrański – Redaktor Naczelny
Spis treści:
3 Słowo wstępne – Katarzyny Kisielińskiej – Rzecznika prasowego Kongresu oraz Tomasza Szafrańskiego – Redaktora Naczelnego PIĘKNEGO UMYSŁU
5 Słowo wstępne – Joanny Krzyżanowskiej-Zbuckiej – Przewodniczącej Komitetu Organizacyjnego Drugiego Kongresu Zdrowia Psychicznego
6 Opieka blisko domu. Centra Zdrowia Psychicznego – Katarzyna Kisielińska
9 Bez kolejki – z dr Markiem Balickim rozmawia Katarzyna Kisielińska
13 Wystarczy rozmawiać? – z Reginą Bisikiewicz rozmawia Katarzyna Kisielińska
17 eF i kropka: #stoppsychofobii – Katarzyna Parzuchowska
23 Ankieta „Standardy Opieki Psychiatrycznej” – Katarzyna Parzuchowska
26 Marsz żółtej wstążki 2017 – w obiektywie Maryli Boguszewskiej
26 Zwycięski Plakat II Kongresu Zdrowia Psychicznego
27 Patronat i Komitet Honorowy kongresu
28 Współorganizatorzy, Patroni medialni, Partnerzy
30 Lista prelegentów Pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego
32 Deklaracja I Kongresu Zdrowia
33 W trialogu. Krakowskie formy wsparcia – Anna Liberadzka
37 Akademia Liderów Cogito – Anna Liberadzka
38 Bielański POWER – Robert Michalkiewicz
40 Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży na Bielanach
41 Projekt: Warszawski Zintegrowany System Leczenia i Wspierania Środowiskowego Osób z Zaburzeniami Psychicznymi. Testowanie i wdrażanie
42 DZIEJE SIĘ. Pilotaż w Koszalinie – Wiesława Paradowska-Stawczyk
43 ŚWIADECTWA ZDROWIENIA – Barbara Papaj / Ewa Kubis / Krystyna Matyjasek / Aleksandra Kożuszek / Paulina M.E. Knyż / osoba bliska pacjentowi ze zdiagnozowaną schizofrenią / Krzysztof / Maria /
56 PROGRAM Drugiego Kongresu Zdrowia Psychicznego
Nr: 1
Data wydania: 2017, Kwiecień
Stron: 40
PIĘKNY UMYSŁ ukazał się nakładem wydawców kwartalnika „Psychiatra” z okazji Pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Zdrowia Psychicznego, zaś większość tekstów jest pośrednio lub bezpośrednio związana z tematyką kongresu i została przygotowana przez osoby zaangażowane w organizację tego wydarzenia i biorące w nim czynny udział w dniu 8 maja, w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
Tytuł gazety nawiązuje oczywiście do znanej książki i nagrodzonego kilkoma Oscarami filmu opowiadającego o życiu profesora Johna Nasha Jr. – matematyka i noblisty w dziedzinie ekonomii – który chorował na schizofrenię. Wybierając ten tytuł mieliśmy jednak na myśli szerszy kontekst zdrowia psychicznego, miejsca osób cierpiących na różnego rodzaju choroby i zaburzenia psychiczne w społeczeństwie, ale także zdrowia psychicznego w ogóle. Bo ludzki umysł, sam w sobie, jest chyba najpiękniejszym wytworem ewolucji – czasem jednak, niestety, wymagającym pomocy lub opieki.
Mamy nadzieję, że idee i cele Ogólnopolskiego Kongresu Zdrowia Psychicznego będą realizowane, że kapitał społeczny, który wokół Kongresu udało się zbudować będzie owocował długo oczekiwaną poprawą w zakresie zdrowia psychicznego w Polsce, ale też, że „Piękny Umysł” będzie mógł dalej towarzyszyć Państwu w tych koniecznych zmianach.
Chcielibyśmy, aby to czasopismo stało się forum wymiany poglądów dla wszystkich osób i środowisk, dla których ważne są sprawy zdrowia psychicznego. Chcielibyśmy w przyszłości poruszać różne tematy, pokazywać różne perspektywy: pacjentów, ich rodzin, profesjonalistów zajmujących się sprawami zdrowia psychicznego, polityków. Zamierzamy opowiadać o przykładach „dobrych praktyk” – w tym numerze publikujemy rozmowę Cezarego Żechowskiego z członkami zespołu terapeutycznego z Tromsø w Norwegii. Jest to opis jednego ze środowiskowych modeli organizowania pomocy profesjonalnej w obszarze zdrowia psychicznego, a właśnie w stronę takich modeli pomocy ma być reformowana opieka psychiatryczna w naszym kraju. Będziemy również starać się mówić o tym, co tu i teraz możemy robić dla zdrowia psychicznego nas samych i naszych bliskich. Profilaktyka zdrowia psychicznego jest niezwykle ważna i może być równie efektywna jak prewencja cukrzycy, chorób serca czy nowotworów.
Dziękuję wydawnictwu Mediadore i Fundacji III Kliniki Psychiatrii „Syntonia” za wsparcie idei wydania tego numeru dla uczestników Kongresu. Chciałbym bardzo podziękować wszystkim autorom publikowanych artykułów, bardzo dziękuję także tym, którzy nadesłali do nas teksty, z których publikacji z racji ograniczonej objętości numeru musieliśmy tym razem zrezygnować. Zachęcamy jednak do dalszej współpracy w przyszłości – już teraz zapraszamy wszystkich, którzy chcieliby się podzielić swoimi refleksjami z Kongresu do nadsyłania ich do redakcji lub na adres e-mail: pieknyumysl@zdrowiepsychiczne.com
Tomasz Szafrański
Redaktor Naczelny
Spis treści:
2 List otwarty środowisk pacjentów do Premier Rządu RP.
5 Po co i komu reforma? – Jacek Wciórka
6 Jeżeli nie My… Jeżeli nie Teraz… – Joanna Krzyżanowska-Zbucka
7 Marsz o godność – Marek Balicki
8 Reforma musi się dokonać – Andrzej Cechnicki
9 Zmieniamy polską psychiatrię – Katarzyna Szczerbowska
11 Czego oczekują osoby chorujące psychicznie? – Paweł Bronowski
12 Korzystanie z pomocy to nie wszystko. Wypowiedzi członków Warszawskiego Domu pod Fontanną – Krzysztof Sokołowski, Marcin Letachowicz
14 Program Edukator Praw Obywatelskich – Jacek Bednarzak
15 Starość wyzwanie dla współczesnej cywilizacji – Tadeusz Parnowski
18 Zapobieganie samobójstwom jest zatem zadaniem dla nas wszystkich! – Iwona Koszewska
19 Fundacja eF kropka
20-21 PROGRAM Pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego
22 Lista prelegentów Pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego
23 Kredyty, kryzysy i spółdzielnie. Z Rzecznikiem Praw Obywatelskich dr Adamem Bodnarem rozmawia Wiesława Paradowska-Stawczyk
25 Kopciuszek Medycyny. Psychiatria dzieci i młodzieży – Małgorzata Janas-Kozik
26 Rzecznik Praw Dziecka a psychiatria dzieci i młodzieży – Elżbieta Karasek
28 Wołanie o pomoc. Dzieci na krawędzi życia – Agnieszka Gmitrowicz
30 O krok od katastrofy. Zaburzenia psychiczne okresu rozwojowego – Maciej Pilecki
31 Piękno zespołu. Z Ann-Ritą Gjertzen, Susann Heidi Emaus i Trygve Nissenem członkami Acute Team (Zespół Interwencji Kryzysowej) Centrum Psychiatrii Kliniki Uniwersyteckiej w
Tromsø rozmawia Cezary Żechowski
36 Brakujące ogniwo. Pielęgniarstwo psychiatryczne – Janusz Chojnowski
38 Z zewnątrz o psychiatrach – Kazimierz Staszewski
39 Patronaty
40 PROGRAM RAMOWY Pierwszego Kongresu Zdrowia Psychicznego
Jak nas cytować?
Autor – Tytuł artykułu. Tytuł czasopisma, Rok; Numer: Strona.
Np.: van Froog NF – Czołowe rozwiązania dla zdrowia psychicznego. Psychiatra 2016; 4(3): 99-100.
Albo tak: van Froog NF. Czołowe rozwiązania dla zdrowia psychicznego. Psychiatra Nr 12 / 2016, str: 99-100.